Het verdriet van vlaanderen

Dit was de enige slogan die voor mij telde op deze mars. Ook symbolisch sterk. Het is een tijdje geleden dat we nog een anti-racistische mars in Antwerpen hebben gehad. Ook de prominente aanwezigheid van verschillende minderheden was fijn om te zien.

Alleen daarom ben ik uiteindelijk toch blij dat ik ben geweest, ondanks m’n aanvankelijke twijfels. Het was een gezellige bedoening, vooral veel mensen teruggezien (waar dergelijke events toch goed voor zijn). Afgezien van sommige speeches (Moeder Bouazza en Vader Joe waren niet fantastisch) was het een aangename middag. Zie voor foto-verslaggeving.

Een last minute idee van nadia voor de stille mars van morgen: witte t-shirts met daarop geschreven: Stop racisme, diversiteit is realiteit. Opdat het geen lege stilte wordt, maar een stilte gevuld van vastberadenheid dat het anders kan en vooral anders moet in dit Vlaanderen, dit Belgie. Een stilte voor de storm van een samenleving die de moed en kracht heeft om zichzelf in de spiegel te kijken (en nee, niet die spiegels van chauvinisme, nationalisme, xenofobie en racisme – die spiegels uit het spiegelpaleis die het zelfbeeld zo volledig vervormen) en de oorzaken van het woekerende racisme (h)erkennen en tot een einde brengen. De stilte voor de storm die de wereld nieuw maakt. Ga allen ergens een wit t-shirt vinden (of de binnenkant van een andere wit t-shirt, en zoek een zwarte stift en toon wat de gepaste boodschap is op deze stille mars.

Inderdaad triestig. Het verdriet is van A. Eerst en vooral is het een weinigzeggende slagzin – oké d’er zit een verwijzing in naar t Stad is van iedereen, maar we waren het er toch al over eens hoe misleidend die marketingpoging is om de meest uitgesproken racistische stad in’t land een meer vriendelijke facade te geven (let wel: meest uitgesproken… ik geloof voor geen seconde dat er minder racisme is in de rest van het land.) Ten tweede is het verdriet niet van Antwerpen: velen in Antwerpen zijn niet verdrietig om of liggen niet wakker van tragische feiten als deze van de afgelopen weken. Terwijl in andere plaatsen in ‘t land vele mensen het verdriet delen. Dat de stad deze slagzin naar voor schoof, kan ons niet meer echt verbazen, maar dat enkele Vlaamse middenorganisaties die meteen overnamen terwijl de organisatoren nog in onderhandeling waren, tart de verbeelding. Wat is hun agenda? Weer maar eens het racisme dat onze samenleving ziek maakt buiten schot plaatsen? Onverantwoord. Een indicatie van hoe erg het gesteld is in Vlaanderen, dit is inderdaad het verdriet van Vlaanderen.

Dat de familie van Luna voor die slagzin koos, is in te beelden. Maar dit kan en mag geen grotere impact hebben dan hetgeen de drie andere families van slachtoffers willen. En voor die drie families is het duidelijk dat racisme de oorzaak is van hun verdiet. Zoals M’hamed El Ouali benadrukt: “Dit zijn niet zomaar moorden, dit zijn racistische moorden”. Het is niet genoeg om het over geweld in het algemeen te hebben, of over “zinloos geweld”. En het is te laat om stil te blijven, Vlaanderen is al veel te lang verdacht stil geweest als het over racisme gaat. Laten we ervoor zorgen dat de kronkelige pogingen om met alle mogelijke verklaringen voor de dag te komen die het begrip racisme kunnen omzeilen de laatste stuiptrekkingen zijn van een stilte die laf, gevaarlijk en moorddadig is.

Maar het goeie nieuws is dat – weliswaar door strijd, het zal niet anders gaan – die stilte doorbroken is. Wat ons betreft, is maar een van de twee slogans tijdens de mars op vrijdag gepast om het verdriet een stem te geven: Stop racisme, diversiteit is realiteit. Dat de boodschap luid moge weerklinken…

Zelfs wanneer het obvious is en de slachtoffers er zélf om vragen spruttelt vlaanderen tegen om racisme en discriminatie in de mond te nemen. Very sad.

Op 26 mei wordt er in antwerpen een mars georganiseerd ter herdenking van de slachtoffers van de 11/05 aanslag. De mars wordt onder twee leuzes georganiseerd ‘het verdriet is van A’ (aangezien het stad – A – van iedereen is), en ‘stop racisme. diversiteit is een realiteit’. Discussies zijn losgekomen over de zin/onzin van deze mars (zie hier). Het symbolisch en vrijblijvend karakter van deze mars, en de duidelijke wil vanuit actoren binnen het antwerps stadsbestuur en anderen om de mars ‘niet politiek’ te maken (wat een contradictie in terminis is: de politiek die vraagt om een mars niet poitiek te maken) heeft inderdaad bij velen -terecht- kwaad bloed opgezet.

Daarnet discussie met een vriendin hierrond. Zij beweerde dat de ouders het recht hebben op hun lijden, en dergelijke marsen niet om politieke redenen mogen worden ‘uitgebuit’. Mijn tegenargument was dat dergelijke marsen altijd politiek worden uitgebuit – en de beste remedie tegen een uitbuiting die je niet wenst er juist uit bestaat een duidelijk eisenpakket te formuleren en naar voor te schuiven. Een gemiste kans dus om een discussie te openen rond maatschappelijke achterstellingsmechanismen zoals discriminatie op de arbeidsmarkt en quota als oplossing, het (on)democratisch gehalte van ons onderwiijs etc etc…

Zinloze betoging? Weet ik niet, want iets is zo zinloos of zinvol als je maar maakt. Wat wel vaststaat is dat deze betoging vooral zal dienen om (1) de wapenwetgeving te verstrengen en (2) de overheidsdotaties van VB af te nemen (ik ben geen fan, maar later hier meer over). We zullen onze ‘symbolische’ betoging hebben gehad in de stijl en traditie van de vroegere hand-in-hand betogingen, met de nodige “effervesence collective”, maar dan zijn we terug naar af… Spijtig.

Afgelopen weekend in Washington wandelde ik door het Meridian Hill Park, waar in de jaren 60 een heel aantal civil rights bijeenkomsten plaatsvonden – in 1970 werd het park door Angela Davis omgedoopt tot Malcolm X park. Zaterdag vond op die historisch plek de Day for African Liberation and Palestine plaats, met het oog op een hernieuwing van de Black Power beweging (met o.a. the New Black Power Party for Self-Defense). Ik kwam er per toeval langs, en bleef een tijdje luisteren naar de spekers op het podium. Een van hen maakte in het bijzonder indruk, hij was de International Representative van de Nation of Islam, de beweging waarvan Malcolm X jarenlang National Spokesman was. Na de toespraak, die tot actie en organisatie opriep, had ik een sterk verlangen om de spreker aan te spreken. Zonder dat ik goed wist wat te zeggen, gedreven door een vaag maar urgent gevoel dat er inderdaad iets gedaan moest worden, maar hoe, waar te beginnen… Ik stelde mijzelf voor aan hem en voegde eraan toe “I’m from Belgium, and I don’t know if you heard…” en hij onderbrak mij, knikte, nam mijn hand vast en zei “Yes, let’s talk about how we can organize and how we can be in touch in a useful way.” Inderdaad Nadia, de nood aan voorbeelden en inspiratie van bevrijdingstrijden, in het bijzonder de civil rights beweging in de Verenigde Staten. Ik voelde me nogal klein en onder de indruk – in die historische plek, met leiders van die historische bewegingen. En tegelijkertijd voelde ik ook hoe individuele woede een verbinding vond met een veel groter en collectief web van strijd en solidariteit. (Trouwens, een concreet ideetje uit een van de andere toespraken: “bevrijdingsschool”, of buitenschoolse klassen voor scholieren om de kritische wijsheid van de bevrijdingsbewegingen van de 20ste eeuw bij te brengen.)

De platform tekst is er – de tekst werd dit weekend in De Standaard en De Morgen gepublicerd. Morgen wordt de tekst hopelijk in Le Soir gepubliceerd. Het is een instrument om te mobiliseren tegen het racisme dat (op een structurele manier) onze samenleving doordringt, en dat om structurele acties vraagt. Als petitie kan de tekst hier ondertekend worden.

Volgens een OESO-onderzoek blinkt het vlaams onderwijssysteem uit in het produceren van wiskundeknobbels. “Alleen slaagt het Vlaams onderwijssysteem er niet in de tweede generatieleerlingen verder te brengen dan de voorlaatste plaats.“

Tjonge, jonge… onze jeugd is echt labiel geworden. Terwijl sarah de ‘sigarethypothese’ reeds uit de doeken deed, en nadat we reeds kennis hadden gemaakt van de ‘gothic-hypothese’, duikt nu een nieuwe hypothese op: die van het computerspel. Nu moeten we echt beginnen vrezen voor het effect van de alom-populaire videospellekes zoals playstations, sony’s en nintendo’s (of bestaan die twee laasten niet meer? In mijnen tijd was ik verslaafd aan Mario Bros. Ik heb ooit het laatste niveau bereikt, maar nooit echt kunnen winnen 🙁 ). Maar pas op, het is maar een voorlopige hypothese, die morgen vervangen zal worden door de hypothese van een slechte actiefilm die Hans van Temsche net had gezien waarin zich een gelijkaardige scene afspeelde. Was er geen getuige die zei dat de moord hem aan een scene uit The Matrix deed denken?

De film vorige week opnieuw gezien. Eerste en laatste keer dat ik die nog zag was in 1992, toen die net in de cinemas uitkwam. Zijn die met groep waarmee ik arabische en islamlessen volgde gaan zien. K’was zo’n 14 jaar oud en toen diep onder de indruk (shit, nu weet iedereen ook gelijk mijn leeftijd…). Herinner mij da’k nadien altijd een grote X op al mijn schoolkaften tekende.Terugzien na al die jaren, ook en vooral na wat meer concrete politieke ervaring te hebben opgedaan, was inspirerend, ontroerend, ingrijpend en boeiend. Zoveel herkenbaarheid aan de moeilijkheden van een emancipatiestrijd, het onbegrip, de criminalisering, de verschillende fases en invloeden waarin je als mens zélf doorgaat en die de strijd ook beinvloeden.

Een aanrader voor zowel de politiek ervaren en onervaren onder ons. Eigenlijk zouden alle scholen die als verplichte ‘filmcultuur’ moeten opleggen, met tekst en uitleg weliswaar. Uit de afro-amerikaanse strijd kunnen we nog veel inspiratie opdoen voor “onze” strijd.